Polacy w dziejach Peru

Peru jest tym krajem, w którego rozwój Polacy wnieśli bardzo liczący się wkład, wręcz największy w stosunku do innych państw, do których emigrowali głównie „za chlebem" (np. Brazylii, USA, Niemiec). Do Peru Polacy zaczęli przybywać w II połowie XIX w. głównie na kontrakty rządowe. Najbardziej znany, inż. Ernest Malinowski zbudował, najwyżej (do końca XX w) położoną linię kolejową na świecie, a także wsławił się fortyfikacjami portowego miasta Callao, uniemożliwiając zdobycie przez Hiszpanów. Pierwszą wyższa uczelnię w Ameryce Łacińskiej założył inż. Edward Habich. Stworzył on również Urząd Miar i Wag oraz założył Izbę przemysłową i Towarzystwo Geograficzne. W Limie działali polscy architekci, w tym najbardziej znany Ryszard de Jaxa Małachowski, naczelny architekt Limy, projektant czołowych budynków. W badania geologiczne oraz rozwój sieci telegraficznej zaangażowali się inżynierowie Ksawery Wokulski, Tadeusz Stryjenski, a także Aleksander Babiński, Aleksander Miecznikowski. W 1869 r. Ksawery Wokulski zbudował pierwszą w Peru drogę kołową w Callao (port) do Limy, a inż. Władysław Folkierski zasłużył sobie przy budowie wielu linii kolejowych. Do grupy zasłużonych należą Stanisław Madejowskii Marian Tarnawiecki, zajmujący się badaniami geologicznymi, poszukiwaniem srebra, złota oraz miedzi, przyczyniając się do rozwoju peruwiańskiego górnictwa i przemysłu oraz o inż. Dudku, zaangażowanym w prace geologiczne, który był również prekursorem nowoczesnych technologii wydobycia węgla. Znaczący wkład w naukowe flory i fauny wnieśli: Konstanty Jelski, Jan Sztolcman, Feliks Woytkowski oraz Witold Szyszłło. Po II wojnie wielu wykształconych, polskich kombatantów zasiliło szeregi wykładowców peruwiańskich uczelniach. W latach 60, i 70. XX w. nasi specjaliści wspierali rozwój przemysłów wydobywczych oraz wprowadzali nowoczesne technologie połowu i przetwórstwa ryb. W dziejach Peru wielką rolę odgrywali polscy księżą np. ojcowie Salezjanie, założyciele Collegium w Cuzco. Najbardziej znany polski duchowny to o. Edmund Szeliga, odkrywca leczniczych właściwości vilcacory. Polacy w latach 80. Odkryli najgłębszy kanion świata a p. Jacek Pałkiewicz odkrył, ustalił źródła Amazonki. W XX wieku do najbardziej znanych Polaków w Peru należą Maria Rostworowska, Gerard Unger, Krzysztof Makowski. Zwiedzając Peru napotykamy wiele śladów które pozostawili na tej dalekiej ziemi Polacy.

Przypomnieniu niezwykłego wkładu i roli Polaków w dziejach Peru służy przygotowana pod moją redakcją i wydana (2019r.) w Wydawnictwie Naukowym UMK książka. Książkę można nabyć w Wydawnictwie Naukowym UMK w Toruniu – e-mail: Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.

 „Polacy w dziejach Peru”